نحوۀ نوشتن مقاله آي اس آي - گام اول
نكات مطرح شده در مورد نحوه نوشتن مقاله آي اس آي، بيشتر بر اساس مطالعۀ كتب و مقالات موجود در اين زمينه، تجربه شخصي و ارتباط مداوم دوستاني است كه مقاله آي اس آي چاپ كرده اند.
بسياري از دوستان به دلايل مختلف، از جمله چاپ مقاله براي ممتاز بودن و قبولي بدون آزمون در دكتري، ارتقا يا اينكه يه همين جوري يه چيزي چاپ كرده باشند، اقدام به نوشتن مقاله آي اس آي مي كنند. اين نگاه شايد براي مجلات داخل جواب بدهد، اما براي مجلات خارج و بويژه آي اس آي، به هيچ عنوان درست نيست. براي چاپ مقاله در مجلات داخل، كافي است كه با يكي از اساتيد صاحب نفوذ اقدام به نوشتن مقاله نماييد كه به احتمال زياد هم موفق مي شويد، زيرا مجلات داخل بيشتر به اعتبار استاد بها مي دهند تا به اصل مقاله يا كاربردي بودن مقاله. اما براي مجلات آي اس آي حتما بايد يه چيز درست و حسابي آماده كرده باشيد. بعضي از دوستان نگران زبان انگليسي هستند، درست است كه مسلط بودن به زبان انگليسي خيلي كمك مي كند، اما مي توان همان فرمت ارايه اطلاعات را در فارسي رعايت كرد و بعد مقاله را هم ترجمه و هم ويرايش زباني كرد (در دو مرحله و توسط دو مترجم مختلف).
پس، اولين و مهمترين گام در نوشتن مقاله آي اس آي، اين است كه از اين توهم بيرون بياييم كه مي خواهيم يه چيزي چاپ كنيم، مهم نيست كه كجا و با چه محتوايي، فقط آي اس آي باشه!
مطمئن باشيد با اين ديدگاه هيچ وقت نمي توانيد يه مقاله درست و درمان چاپ كنيد، زيرا در اولين مرحله اي كه به توليد رسيديد، فقط مي خواهيد كه سريعا مقاله را بفرستيد و از تكميل آن خودداري مي كنيد و همين عجله كردن يا صبر و تحمل اندك به محتواي كار ضربه اي كليدي مي زند...
هدف در نوشتن مقاله علمي، كمك به توسعۀ دانش در آن زمينه خاص است، اگر به اين ديدگاه برسيم، ديگر هيچ وقت در ساعات طولاني و خسته كننده مقاله نوشتن كم نمي آوريم و مهمتر اينكه نوشتن ما در آن زمينه ادامه پيدا مي كند. بسياري از دوستان به محض چاپ مقاله شان در يك مجله آي اس آي، ديگر نوشتن در آن زمينه را رها مي كنند. ادامه دادن به چاپ مقاله در يك زمينه خاص، به كارهاي ما جهت مي دهد...
گام دوم – انتخاب موضوع
موضوعي كه براي نوشتن مقاله انتخاب مي شود نبايد خيلي كلي باشد كه بتوان براي آن كتاب نوشت. بطور كلي، انتخاب موضوعات بين رشته اي خيلي خوب است؛ يعني استفاده از روش هاي يك رشته در رشته ديگر. براي مثال، تعيين نيازهاي آموزشي كاركنان، تعيين و بهبود مولفه هاي موثر بر اجتماعي سازي، ارتقاي كيفيت خدمات، تعيين استراتژي كلان سازمان، طراحي برنامه ها، نياز سنجي پژوهشي و تعيين اولويت ها، تعيين شاخصهاي بهره وري، ارزيابي عملكرد بوسيله روشهاي QFD، fuzzy-QFD، ANP، fuzzy-ANP، AHP، fuzzy-AHP ،Statistical clustering ،DEA ، Goal Programming و شبكه هاي عصبي هر كدام مي تواند يك مقاله آي اس آي باشد. گاهي وقت ها تصور مي شود كه نوشتن مقاله در فني مهندسي خيلي راحت تر از علوم انساني است. در حالي كه دانشجويان رشته هاي علوم انساني گزينه هاي بيشتري براي انتخاب موضوع دارند. مثال بالا را با دقت بررسي كنيد. يك موضوع با چندين روش مختلف. مي توان با موضوع هاي بالا نزديك به 50 مقاله آي اس آي نوشت. يكي از اساتيد (با درجۀ استاد تمام) نقل مي كرد كه در رشته شيمي يك نفر يك گرم طلا را با ماده اي ديگر مخلوط مي كند و نتيجه را يك آي اس آي چاپ مي كند و فرد ديگر مي آيد همان آزمايش را با دو گرم طلا انجام مي دهد و يك مقاله آي اس آي ديگر چاپ مي كند. واقعا چنين چيزي صحت ندارد، در علوم مهندسي و پايه براي هر مساله اي راه حلي وجود دارد كه يا آنرا بكار مي گيرند و يا منتظر مي شوند كه پيشرفت علم به جواب آن برسد. اما، در علوم انساني بسته با تعريف ما از مساله جوابهاي مختلفي بدست مي آيد و گاهي وقت ها تعريف مساله نسبي است كه هيچ گاه براي آن جوابي يافت نمي شود.
بگذريم، بهتر است ما هم كمي ديد فني پيدا كنيم و با اين ديد برويم سراغ مسائل كه مي خواهيم آنها را حل كنيم. حال مي رويم سراغ روش هاي حل مساله. از دوستان و هم اتاقي ها مي توان به بهترين بحو براي مقاله استفاده كرد. بنشينيد و با هم بحث كنيد ببينيد با تلفيق مباحث روز در هر دو رشته به چه چيز هايي مي توان دست يافت. بيشتر از بچه هاي آمار، مديريت صنعتي و صنايع مي توان براي روش هاي جديد و كمي استفاده كرد.
را ديگر براي يافتن موضوع مناسب، مسائلي است كه علاقه فردي شما است و شما با آنها درگير هستيد. در مورد آن فكر مي كنيد و به راه حل هايي مي رسيد. حال از كسي كه در رشته اي ديگر، روش هايي را بكار گرفته است، بخواهيد براي ساماندهي مقاله در قالب آن روش تحقيق به شما كمك كند.
كساني كه در نوشتن مقاله مبتدي هستند، مي توانند مجلات معتبر رشته خودشان و رشته هاي نزديك به آن را پيدا كنند (در وبلاگ اكثر آنها آمده است). بعد كل مقالات دو سال اخير هر مجله را بخوانند، در اين صورت خيلي خوب دستشان مي آيد كه هر مجله چه نوع مقالاتي را چاپ مي كند؛ بخصوص مقالات در دست چاپ. مثلا، بعضي از مجلات به آمار و ارقام اهميت بالايي مي دهند، ولي بعضي ديگر تحليل نويسنده و نتيجه گيري براي آنها خيلي اهميت دارد. در اين حالت سعي كنيد تراوشات ذهني تان را در همان قالبي كه مجله مي خواهد ارايه كنيد.
يكي از دوستان ديگر نقل مي كرد كه من كل مقالات يك مجله را خواندم، بعد از داخل هر مقاله مطالبي را جمع آوري كردم. همانها را به شكل يك مقاله فرستادم و چاپ شد. اين نيز روش مناسبي است. البته، به اين نوع مقالات اصطلاحا مقالات مروري يا Review گفته مي شود.
براي دانشجويان ارشد و دكتري انتخاب موضوع كار دشواري نيست، زيرا آنها موضوع را قبلا در پايان نامه انتخاب كرده اند. با فرض اينكه موضوع انتخاب شده است به سراغ گام بعدي مي رويم.
البته به ياد داشته باشيم فرآيند نوشتن مقاله با فرآيند انجام تحقيق يا پايان نامه تفاوت هاي زيادي دارد...
گام سوم: شروع با بررسي ادبيات نظري؛ نه با مقدمه يا چكيده
در مرحله سوم در نوشتن مقاله آي اس آي، يعني زماني كه عنوان دقيق مقاله را انتخاب كرده ايد، كارتان را با بررسي كارهاي ديگران در آن زمينه آغاز نماييد. البته با معيارهاي زير نيز مي توانيد در مجلات آي اس آي، به دنبال عناويني بگرديد كه براي جامعه علمي تازگي دارد.
ابتدا به سايت هاي علمي مختلف كه حوزه وسيعي از نشريات و كتب را چاپ مي كنند برويد. قاعدتا خيلي از اين سايت ها، براي ارايه سرويس پول دريافت مي كنند كه اين پول را دانشگاه مي پردازد. پس بايد در سايت دانشگاه به جستجو بپردازيد.
فهرست جامعي از سايت هاي علمي معتبر در سايت اداره كل تامين تجهيزات و اطلاعات علمي دانشگاه تهران آمده است. براي نمونه به پايگاههاي زير مراجعه نماييد:
2. Springer
3. Emerald
5. John Wiley
در اين پايگاه دانشگاه تهران، راهنماي جستجو در هريك از اين سايت هاي علمي ارايه شده است. مطالعه دقيق آنها باعث مي شود با زمان بسيار كمتري، به مقالاتي كه مي خواهيد سريعتر دسترسي پيدا كنيد.
در تك تك اين سايت ها به دنبال مقالاتي بگرديد كه با موضوع انتخابي شما (و احيانا پايان نامه شما) ارتباط دارند. آنها را دانلود كنيد. معمولا در خيلي از موضوع ها، تعداد مقالات زياد است. در دو موضوع براي مقالات در حال انجام، اولي 254 و دومي 157 مقاله دانلود كردم كه مي خواهم به تدريح آنها را بخوانم.
در حين خواندن مقالات مطالب زيادي در مورد نحوه نوشتن، جمله بندي و ساختار مقاله بدست مي آيد. اين قسمت از كار كمي خسته كننده است، اما سعي كنيد طفره نرويد و كارتان را با دقت انجام دهيد. قالب جملات را برداريد، بعد محتواي خودتان را در آن قالب بريزيد (واژه ها را عوض كنيد اما زمان فعل ها و نحوه ارتباط دو جمله در يك پاراگراف را دست نزنيد). اين كار تمرين خوبي براي يادگيري انگليسي نوشتن است. وقتي كه تعدادي از مقالات را با دقت بررسي كرديد، متوجه مي شويد كه ديگران چگونه نوشته اند. حتي مي توانيد ادبيات نظري را صرفا با جمع آوري از بقيه مقالات بصورت گيومه تنطيم كنيد. يادمان باشد كه ادبيات نظري نبايد زياد باشد، صرفا در حدي كه كار ما را با مقالات قبلي مرتبط سازد، نه اينكه تمام مفاهيم را بخواهيم توضيح دهيم. توضيح بيش از حد بديهيات داور را خسته مي كند، زيرا داور به ادبيات نظري اشراف كامل دارد.
كم بودن تعداد صفحات مقاله نيز عامل مهمي در موفقيت مقاله است، اگر مقاله در تعداد زيادي صفحه نوشته شده باشد، باعث سردرگمي داور و خوانندگان مي شود. در حد 10 تا 12 صفحه مطلوب است. سعي كنيم از ديد يك خواننده به مقاله نگاه كنيم.
نكته خيلي مهم:
بعضي از دوستان بعد از اتمام پايان نامه، شروع به خلاصه كردن پايان نامه مي كنند، مثلا پايان نامه 150 صفحه اي را به 14 تا 15 صفحه مي رسانند. بعد فكر مي كنند كه مقاله پايان نامه شان آماده است. همواره بياد داشته باشيم
نوشتن مقاله سخت تر است از كاري كه براي خود تحقيق انجام مي دهيم.
يهني وقتي پايان نامه تمام شد، تازه پروژه نوشتن مقاله شروع مي شود. ادبيات نظري بايد از اول به انگليسي نوشته شود؛ چون كار زياد سختي نيست، بايد مقالات مختلف را بخوانيد و از مطالب مهم آنها كپي كنيد. بعد بين آنها ارتباط منطقي برقرار كنيد. در حد دو تا سه صفحه. اين كار حتما بعد از اتمام پايان نامه انجام مي شود و هيچ ارتباطي به فرآيند پايان نامه ندارد.
پس بطور خلاصه براي بررسي ادبيات نظري مراحل زير پيشنهاد مي شود:
1. مراجعه به سايت هاي علمي و دانلود مقالات مرتبط؛
2. خواندن مقالات و الگو برداري از نحوه نوشتن؛
3. جمع آوري ادبيات نظري (كپي كردن جملات
4. ايجاد ارتباط منطقي بين پاراگراف هاي كپي شده.