«حجامت درمان همه بيماري‌هاست»

حجامت اصطلاحا به روشي ازخونگيري اطلاق مي شودكه جهت درمان بعضي ازبيماريها بكار مي رود وداراي سابقه تاريخي هفت هزارساله مي باشدوبه عنوان يك سنت الهي درروايات وسيره پيامبران وائمه اطهار(ع) مطرح گرديده وجزءاحكام امضائي اسلام است ودرطب سنتي به عنوان ركن درمان به حساب مي آيد به زبان علمي ازحجامت به (scarification؛wetcuppinq؛bloodiettinq؛drycuppinq )تعبير مي شود كه البته باتوجه به مفاهيمي كه ازديدگاه اسلام به دست مي آيد واژه هاي نامبرده كامل نيستند.

روش انجام حجامت

پس ازمعاينه واخذ شرح حال ازبيمارموضعي كه براي حجامت تعيين شده است ضدعفوني گشته سپس باليوان حجامت كه بصورت يكبارمصرف ساخته شده به مدت چنددقيقه بادكش مي شود بعدازايجادانبساط چندخراش سطحي ايجادمي گردد آنگاه به تناسب وضعيت جسمي ؛باليني وعروقي بيماردرسه الي پنج مرحله ازوي خون گرفته مي شود.اين عمليات مجموعادرمدت حدود20دقيقه انجام مي شود كه خون گرفنه شده حداكثر به 50تا70سي سي بالغ مي گردد.درحجامت خشك مرحله خونگيري انجام نمي شود.

حجامت تاچه حدجنبه علمي دارد؟

تلاش علمي براي توجيه حجامت درجهان شروع شده است وتاليفاتي نيزدراين زمينه منتشر گرديده است ((حجامت يك روش درماني آزموده ))حاصل پژوهشي است كه آقاي دكتريوهان آبله دركشورآلمان انجام داده است .برخي ازمتخصصين آمريكايي نيزتحقيقاتي دراين موضوع منتشر ساخته اند ويكي ازكلينيك هاي مجهزپژوهشي پيرامون حجامت درآمريكا تاسيس گرديده ودرحال بررسي علمي روي حجامت مي باشد دربرخي ازكشورهاي آسيايي نيز اثردرماني حجامت مي باشد.دربرخي ازكشورهاي آسيايي نيزاثرحجامت برروي بيماريهاي خاص موردمطالعه قرارگرفته است وگزارش آن منتشر گرديده است .دردانشگاه شهيد بهشتي ايان هم درسالهاي 71-72چندطرح پژوهشي پيرامون حجامت اجراگرديده است ازآن جمله ((مقايسه خون وريدوخون حجامت ازنظر فاكتورهاي بيوشيميايي ))؛((مقايسه مواضع حجامت بامسيرمريديان هاي طب سوزني ))؛((بررسي تاثير حجامت بربيماريهاي عصبي سردردهاي ميگرني))؛به صورت پايان نامه دكتري مي باشد.((بررسي اثر حجامت برسروتونين خون ))نيزپژوهشي ديگراست كه دردانشگاه تهران درشرف انجام است وگزارش اوليه آن درپنجمين كنفرانس بين المللي طب اسلامي درهندوستان درسال 1999ارائه گرديده است .دانشجويان سال آخرپزشكي ورشته هاي مرتبط؛موضوعات متعددي رادراين زمينه به صورت پايان نامه تدوين كرده اند.پزشكان ومحققان عضوشده ودرمان بيماري هاي گوناگون راباروش حجامت موردتحقيق قرارداده اندودراين زمينه اطلاعات ارزشمندي رابه دست آورده اند.

حجامت تاچه حدارزش درماني دارد؟

درمنابع طب اسلام وطب سنتي حجامت به عنوان يكي ازاركان مهم درمان ذكرگرديده است وبيماري هاي گوناگون رادرمان مي كندوبه صورت اختصاصي درمنابع طب اسلامي به شكل پيشگيرانه درمان همه بيماريها شمرده شده است ودرموردبيماريهاي خاص درمان تمامي بيماريهاي ناشي ازغلبه خون گفته شده است .بوعلي سينااعتقادداردصفراوسودانيزازطريق حجامت قابل دفع است .

آياهمه پزشكان حجامت رابه بيماران توصيه مي كنند ؟

خير-اطلاعات پيرامون حجامت درجامعه پزشكي محدوداست .به طوركلي دردانشكده هاي پزشكي ايران اين موضوع تدريس نمي شود.فقط دربعضي ازدانشگاههاي آمريكا؛انگليس ؛آلمان ؛وچين اين موضوع به شكل كلاسيك تدريس مي شود.طبيعي است كه وقتي پزشكان ماازويژگي هاي درماني آن بي اطلاع هستند همه اقدام به اين عمل نمي كنند.ازسوي ديگراطلاعاتي كه مطرح گرديده است بسيارجديداست وبيش ازپنج هزارسال ازعمران نمي گذرد.پزشكاني كه درايران بااين موضوع آشناهستندبه هزارنفرنمي رسند.

حجامت دردرمان چه بيماريهاي بكارمي رود؟

حجامت درموردبيمارهاي هايپرليپيدمي (چربي خون بالا)؛ديابت غيروابسته به انسولين ؛دردهاي عضلاني ؛سردردهاي عصبي ؛وميگرني ؛بيماريهاي پوستي شامل آكنه ؛پسوريازيس ؛آلرژي هاي دارويي ؛غذايي ؛فصلي ؛اعتيادبه مواد مخدر؛بيماريهاي انسدادي عروق كرونر؛عوارض بعدازيائسگي (منوپوز)دردهاي قاعدگي درزنان ودوشيزگان (ديسمونوره)وبرخي بيماريهاي عفوني ؛هورموني وغددكاربردارد.

آيااستفاده ازفوايدحجامت تنهابراي درمان بيماريهاست ؟

بيشترين كاربردانواع حجامت دربعدازبيماريهاست وبامكانيسم مختلفي ازجمله تنظيم سيستم ايمني موجب پيشگيري ازبيماريها مي گرددوبدين ترتيب مي توان نتيجه گرفت كه كاربردحجامت فقط براي درمان بيماريهانيست .

حجامت نسبت به سايرروشهاي درماني متداول چه مزيتهايي دارد؟

بطوركلي حجامت يك روش درماني بدون عوارض جانبي است واگربه صورت تخصصي ازآن استفاده شود برتري هاي فراوني نسبت به روشهاي درماني جاري مانند مصرف داروهاي شيميايي وجراحي دارد.مزيتهاي درمان باحجامت مي توان بطورخلاصه بدين شرح بيان كرد:

1-حجامت يك روش درماني بدون عوارض جانبي است .

2-حجامت براي تمامي سنين (به جزچهارماه اول زندگي )كاربرددارد.

3-حجامت باحداقل توان فني وتجهيزات اجرايي مي تواند بيماريهاي سخت ومزمن رادرمان كند.

4-حجامت هيچگونه وابستگي فني ؛علمي وابزاري به خارج ازكشورندارد.

5-حجامت يك رفتاردرماني سرپايي است ونيازي به تجهيزات بيمارستاني ندارد.

6-درحجامت فاكتورهاي مداخله گروجودنداردويك رفتاركامل موجب درمان مي شود.

7-حجامت يك دستورديني است توان جلب تاثيرات رواني درآن بالاست وازاين طريق علاوه برافزايش سطح درمان پذيري موجب تقويت فرهنگ واعتقادات مذهبي وارتباطانسان باخدامي شود.

درموردچه افرادي نبايدحجامت كرد؟

حجامت پيشگيرانه خطرافرين نيست وبه منظورپيشگيري ازبيماريها مي توان هرسال حداقل درفصل بهار حجامت كردوحداقل فاصله زماني براي حجامت ازيك ماه شروع مي شود تاسن روزفاصله يعني چهل ساله چهل روزيك بار؛پنجاه ساله وپنجاه روزيكبارو000ولي حجامت درماني اگرتوسط افرادغير مطلع انجام شودممكن است موجب درمان نگرديده ويااشكالاتي راپديد آورد.درموردافرادزيرنبايدحجامت كرد:

1-افرادي كه باتعريف طب اسلامي وطب سنتي دچارغلبه شديدبلغم هستند.

-زنان باردارتا ماه چهارم بارداري

4-زنان درمدت ايام عادت ماهيانه

5-افرادداراي كمبودپلاكت خون

6-افرادي كه دچارفشارخون مقطعي بالاهستند(دراين افرادابتدابايد بااستفاده ازحجامت گرم وخشك به طريق مخصوص فشارخون راكاهش داده وسپس اقدام به حجامت كرد)

انجام چندمرحله حجامت درسال بي خطراست ؟

براي طبايع بلغي وصفراوي انجام 1الي 3مرحله درسال مفيدوبي خطراست وبيشترازآن نبايدتجويزنگردد.براي طبايع سوداوي به همراه يك سلسله تمهيدات درماني ديگر تعدادرامي توان افزايش داد .سقف حجامت موردنيازطبايع دموي ؛سن روزفاصله است .يعني فردسي ساله سي روزيكبار؛چهل ساله چهل روزيكبار؛و000والبته كمترازسي روزيكبارنبايدتجويزگردد.

بيماران جهت انجام حجامت بايدبه چه اشخاص ومراكزي مراجعه كنند؟

پزشكاني كه دوره آموزش اجراوروش تجويزراگذرانده باشند صلاحيت انجامت رادارند.پيراپزشكان نيزدرصورت گذراندن دوره آموزشي مي توانندحجامت نمايند ولي تجويزحجامت بايدبانظرپزشك آشنا بااين روش درماني صورت گيرد.لازم به تذكراست كه بخشنامه هاي اخيروزارت بهداشت ؛حجامت رايك رفتاردرماني نيازمند به پژوهش علمي توصيف كرده است واين امررادرغالب طرح هاي پژوهشي زير نظرمراكزتحقيقاتي ودانشگاههاي ميسر مي داندبيماران براي انجام حجامت مي توانند به بيمارستانهاي مجري اين طرح مانندبيمارستان لقمان حكيم (تهران )وشعبات موسسه تحقيقات حجامت ايران وپزشكاني كه عضوموسسه تحقيقات حجامت ايران هستند ودوره آموزشي خودراطي كرده اندمراجعه نمايند.

حجامت درجامعه علمي ماتاچه حدپذيرفته شده است ؟

به طوركلي جامعه علمي يك بازنگري اساسي به رفتارهاي درماني اسلامي وسنتي دارد واين حركت بسيارپرشتاپ پيش مي رود ودرزمينه حجامت نيز جامعه علمي جهاني درمراكزعلمي دردانشگاههاي آمريكا اروپاوچين به اين امرتوجه كرده است وكارشناسان امرنيزاطلاعات خودرادرمعرض نشر عمومي قرارداده اندووسايل سمعي بصري نيزبه اطلاع رساني پرداخته اندلكن درجامعه علمي ايران اين موضوع به شكل يك باورعلمي متولد نشده است وبيشتر كارشناسان منتظر هستند تاگزارشات كشورهاي خارجي منتشر گرددوزماني كه گزارشي ازآن سوي مرزمي بينيد به اين موضوع روي مي آورند .

آگاهي جامعه سنتي نسبت به اين روش تا چه حداست ؟

افراد بالاي چهل سال معمولا بااين روش آشنايي دارند وبرخي نيز ازكارآايي آن اطلاعات سطحي وبسيار كم اهميت است ولي مي توان ايده هاي درماني مناسبي راازآن ميان استنباط كرد وبه عرصه توجيه عملي برد در حال حاضر مجموعه اطلاعاتي دراين زمينه جمع آوري شده ودرشرف انتشار است

شيوه سنتي حجامت درايران چه قدمتي دارد؟

قدمت حجامت درايران به قبل ازاسلام مي رسد بهرام گوريكي ازپادشاهان ساساني چون درمان بيماري خودرا منحصر به حجامت يافت دستوردادتااين روش درايران رايج گردد براساس استنادات تاريخي اين روش درمانبي دردانشگاه جندي شاپورتدريس مي شده است وردپاي فرهنگي آن درادبيات كشورمشاهده مي گردد سالانه درفصل بهار مردم ؛كودكان وميان سالان خودراحجامت مي كردند واصطلاحا اين مراسم را عيد خون مي ناميده اند ومعتقد بودند بادفع فضولات وسموم ازبدن موجبات سلامتي فرد را فراهم مي نمايد ابزار حجامت سنتي درموزه ها ودرمراكز آثارباستاني تازمان هزارسال قبل به چشم مي خورد

جايگاه حجامت درطب سنتي ماكجاست ؟

تمامي بزرگان طب سنتي ايران ازحجامت به عنوان يكي از اركان مهم درماني ذكر كرده اند محمدذكرياي راضي در كتاب الحاوي شيخ الروئس ابوعلي سينا دركتاب قانون در طب سيد اسماعيل جرجاني دركتاب ذخيره خوارزمشاهي عقيلي خراساني دركتاب خلاصه الحكمه في مجمع الجوامع به شيوه گسترده اي پيرامون حجامت وكاربردآن دردرمان صحبت كرده اند واز حجامت براي درمان بيماريهاي فراگير ومهمي مانند سكته قلبي ؛ماليخوليا ؛سردردهاي ميگرني وبخشي ازبيمايهاي پوستي بهره مي گرفته اند .در طب اسلامي ومنابع مذهبي نيز توصيه هاي فراواني به انجام حجامت شده است .رسول اكرم (ص)وائمه اطهار(ع)خود حجامت مي كرده اند وروش انجام آن را بيان فرموده اند وويگيهاي درماني آن رابرشمرده اند يكي ازمهمترين رواياتي كه درزمينه حجامت درمنابع معتبر روايي آمده است ودرذيل آيه يك سوره اسري درتفسير الميزان وبرخي ازتفاير آمده است .درحديث شب معراج كه رسول اكرم (ص)مي فرمايند ((وقتي كه به آسمان هفتم صعود كردم برهيچ ملكي ازملائك گذرنكردم مگراينكه گفتند يامحمدحجامت كن وامتت رابه حجامت كردن امرفرما)).

*حجامت در درمان چه بيماري‌هايي به كار مي‌رود ؟

در منابع طب اسلامي‌و طبّ سنتي، حجامت به عنوان يكي از اركان مهم درمان ذكر گرديده‌است و بيماري‌هاي گوناگون را درمان مي‌كند و به صورت اختصاصي در منابع طبّ اسلامي‌به شكل پيشگيرانه درمان همه بيماري‌ها شمرده شده‌است. موسسه تحقيقات حجامت ايران و شعب مختلف آن طي پژوهش‌هاي مستمر بر روي بيش از پانصد هزار بيمار، تعداد 70 نوع بيماري را درمان نموده‌اند كه تعدادي از آنها به قرار زير مي‌باشد:
افزايش كلسترول و تري گليسيريد، ديابت غير وابسته به‌انسولين، اوره بالا، فشار خون بالا و فشار خون پايين، غلظت خون بالا، سرما‌خوردگي مكرّر، آنمي‌(كم خوني)، سرخجه، آبله مرغان، سرخك، زونا، ايكتر فيزيولوژيك نوزادان، پروستاتيت، ديسمنوره، اليگومنوره، آمنوره، هيپومنوره، هيرسوتيسم ( پُرمويي)، برخي از انواع ناباروري زنان، كيست تخمدان، فيبروم رحمي، ويار حاملگي، مسموميت غذايي و دارويي، سردرد ميگرني، تصلب شرايين، اعتياد به مواد مخدر، هيپرتيروئيدي، هيپوتيروئيدي، هموروئيد، افسردگي، سنگيني سر، اسپاسم عضلاني، كاهش رشد و كوتاهي قد، لاغري، واريس، كمر درد، آرتروزها، آكنه و بثورات پوستي، كهير، آفت دهان، ريزش مو، گُرگرفتن بدن، اپيستاكسي مكرّر.

* آيا استفاده ‌از فوايد حجامت تنها براي درمان بيماري‌هاست ؟

بيشترين كاربرد انواع حجامت در بُعد پيشگيري از بيماري‌هاست و با مكانيسم‌هاي مختلفي از جمله تنظيم سيستم ايمني، تنظيم تركيبات بيوشيمي‌و هورموني خون و تنظيم سيستم اعصاب خودكار بدن (سمپاتيك و پاراسمپاتيك) موجب پيشگيري از بيماري‌ها مي‌گردد و بدين ترتيب كاربرد حجامت بيشتر در بُعد پيشگيري است و جزو بهداشت پيشگيري طبّ اسلامي‌محسوب مي‌شود. * آيا حجامت براي اطفال و نوجوانان نيز قابل توصيه‌است‌؟

بلي. آثار و نتايج و فوايد حجامت در نوزادان و اطفال و نوجوانان فراوان است كه به برخي از آنان اشاره مي‌شود.
1 ـ افزايش قد و وزن و جهش رشد اطفال 2 ـ افزايش اشتها 3 ـ افزايش مقاومت اطفال نسبت به بيماري‌ها و كاهش سرماخودگي‌ها و بيماري‌هاي عفوني پس از حجامت 4 ـ اختلالات رفتاري و ناهنجاري‌هاي عصبي كودكان.
بيش از 43 نوع بيماري اختصاصي در اطفال با حجامت قابل درمان است و نيز حجامت تاثير ويژه‌اي در شادابي پوست و مو و افزايش هوش و حافظه‌اطفال و نوجوانان دارد.

* حجامت نسبت به ساير روشهاي درماني متداول چه مزيت‌هايي دارد؟

به‌طور كلي حجامت يك روش درماني بدون عوارض جانبي است و اگر به صورت تخصصي از آن استفاده شود برتري‌هاي فراواني نسبت به روش‌هاي درماني جاري مانند مصرف داروهاي شيميايي و جراحي دارد. مزيت‌هاي درمان با حجامت را مي‌توان به‌طور خلاصه بدين شرح بيان‌كرد:
1 ـ حجامت يك روش درماني بدون عوارض جانبي است.
2 ـ حجامت براي كليه سنين كاربرد دارد.
3ـ حجامت با حداقل توان فني و تجهيزات اجرايي مي‌تواند بيماري‌هاي سخت و مزمن را درمان كند.
4 ـ حجامت هيچ‌گونه وابستگي فني، علمي‌و ابزاري به خارج از كشور ندارد.
5 ـ در حجامت فاكتورهاي مداخله‌گر وجود ندارد و يك رفتار كامل موجب درمان مي‌شود.
6 ـ حجامت چون يك دستور ديني است، توان جلب تاثيرات رواني (سايكوتيك) در آن بالاست و از اين طريق علاوه بر افزايش سطح درمان‌پذيري، موجب تقويت فرهنگ و اعتقادات مذهبي و ارتباط انسان به خداوند تبارك و تعالي مي‌شود. * بيماران جهت انجام حجامت بايد به چه‌اشخاص يا مراكزي مراجعه كنند؟

حجامت يك روش درمان پيچيده و داراي ظرافت‌هاي گوناگون مي‌باشد كه تجويز و اجراي آن بايد زير نظر پزشكان آموزش ديده عضو موسسه تحقيقات حجامت ايران و آشنا به مباني طبّ سنتي و طبّ اسلامي‌باشد. اين پزشكان همچنين بايد پروانه حجامت مورد تاييد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي را دارا باشند و در دوره‌هاي باز‌آموزي موسسه نيز به صورت دائم شركت نمايند تا از يافته‌هاي علمي‌جديد حجامت بهره‌مند گردند‌.

* جايگاه حجامت در طبّ سنتي كجاست؟

تمامي‌بزرگان طبّ سنتي ايران از حجامت به عنوان يكي از اركان مهم درماني ذكر كرده‌اند. محمد زكرياي رازي در كتاب «الحاوي»، شيخ الرئيس ابوعلي سينا در كتاب «قانون در طب»، سيد اسماعيل جرجاني در كتاب «ذخيره خوارزمشاهي» و عقيلي خراساني در كتاب «خلاصه‌الحكمه في مجمع الجوامع» به شيوه گسترده‌اي پيرامون حجامت و كاربرد آن در درمان صحبت كرده‌اند و از حجامت براي درمان بيماري‌هاي فراگير و مهمي‌مانند سكته قلبي، ماليخوليا، سردرد هاي ميگرني و بخشي از بيماري‌هاي پوستي بهره مي‌گرفته‌اند. در طبّ اسلامي‌و منابع مذهبي نيز توصيه‌هاي فراواني به‌انجام حجامت شده‌است.
رسول اكرم(صلي االله عليه و آله و سلم) و ائمه‌اطهارعليهم السلام خود حجامت مي‌كرده‌اند و روش انجام آن را بيان فرموده‌اند و ويژگي‌‌هاي درماني آن را برشمرده‌اند. در اين زمينه بيش از پانصد روايت مطرح است كه در كتاب «حجامت از ديدگاه‌اسلام» جمع آوري شده‌است.
يكي از مهمترين رواياتي كه در زمينه حجامت در منابع معتبر روايي ذكر شده و در ذيل آيه يك سوره‌مباركه اسري در تفسير الميزان و برخي از تفاسير ديگر آمده‌است، حديث زير مي‌باشد: حضرت رسول اكرم(صلي االله عليه و آله و سلم) مي‌فرمايند:
« در شب معراج وقتي كه به آسمان هفتم صعود كردم بر هيچ ملكي از ملائك گذر نكردم مگر اينكه گفتند يا محمد حجامت كن و امتت را به حجامت كردن امر بفرما.»
همچنين در مورد ويژگي درمان حجامت حضرت رسول اكرم(ص) مي‌فرمايند:

 ارزش درماني, اساتيد طب سنتي, استاد خير انديش, استاد طب مكمل, انواع حجامت, انواع طب ها, اكنه, ايا حجامت خوب است, تاريخچه حجامت, جوش جواني, حجامت, حجامت براي چي خوبه, حجامت درماني, حجامت چرا خوبه, حجامت چيست, درمان الرژي با حجامت, درمان با حجامت, درمان جوش, درمان حساسيت, روش انجام حجامت, طب اسلامي, طب الرضا, طب سنتي, طب مكمل, عضو موسسه حجامت, فوائد حجامت, لك و پيش, موسسه حجامت, پزشك عضو انجمن موسسه حجامت, پزشكان حجامت